The Position of the Direct Object in Persian : A Usage-based Study
جایگاه مفعول مستقیم در فارسی: بررسی دادهبنیاد
Résumé
هدف این مقاله بررسی دادهبنیاد توالی مفعول مستقیم و غیرمستقیم در ساختهای دومفعولی با ترتیب فاعل-مفعول-فعلدر فارسی است. محققان در حوزة نحو، عمدتاً در چهارچوب نظری زایشی، برای مفعول مستقیم قائل به وجود دو جایگاه نحوی متفاوت بسته به مشخص بودن آن یا به عبارت دیگر، همراهی آن با حرف نشانة را هستند (کریمی۲۰۰۳؛ راسخمهند ۱۳۸۳). در این راستا، پیرو پژوهش های تجربی دربارة توالی ترجیحی کلمات (از جمله: هاکینز ۱۹۹۴، واسو و همکارن ۲۰۰۰، یاماشیتا و چانگ ۲۰۰۱، برسنن و همکاران ۲۰۰۷) در زبانهایی چون انگلیسی و ژاپنی، با استفاده از دادههای زبانی واقعی، از جمله دادههای پیکرهای و تجربی، توالی بینشان مفعول مستقیم و غیر مستقیم را بررسی کردیم. نتایج این بررسی نشان میدهد که مشخص بودن یا به عبارت دیگر همرامی با را معیار دقیقی برای تعیین جایگاه بینشان مفعول مستقیم نیست. زیرا با اینکه به صراحت میتوان گفت جایگاه بینشان مفعول مستقیم با را قبل از مفعول غیر مستقیم یعنیدور از فعل است، درمورد مفعول مستقیم بدون را به خودی خود نمیتوان جایگاه بینشانی تبیین کرد چراکه اینگونه مغعولها گروه همگونی را تشکیل نمیدهند. درحالیکه جایگاه بینشان مفعول بدون وابسته (عریان) که میتوان گفت نامشخصترین نوع مفعول است در مجاورت فعل است، دادهها نشان میدهند که جایگاه ترجیحی مفعول نامشخّص وقتی همراه با حرف تعریف (نشان نکرگی) است نه در کنار فعل بلکه همانند مفعول مشخص دور از فعل است. با توجه به این نتایج، فرضیة ما این است که معیار مناسب برای تعیین جایگاه بینشان مفعول مستقیم، ورای مشخص بودن یا نبودن، میزان معین بودن آن است در قالب پیوستاری که یک سر آن مفعول مستقیم با را قرار دارد و سر دیگر آن مفعول مستقیم عریان. به علاوه، تحلیل آماری دادگان نشان میدهد که طول سازهها هم در تعیین توالی دو مفعول دخیل است و زبان فارسی از این نظر به زبان ژاپنی شباهت دارد. بنابراین این تحقیق نشان میدهد که گوناگونی توالی مفعول مستقیم و مفعول غیرمستقیم نمیتواند منشأ نحوی داشته باشد و به این ترتیب تحلیلهایی را که برای مفعول مستقیم دو جایگاه نحوی متفاوت درنظر میگیرند زیر سوال میبرد.
Domaines
Linguistique
Origine : Fichiers produits par l'(les) auteur(s)
Loading...